Column Bas Kok | Noord moet van de pauzeknop
Bouwen-bouwen-bouwen. Voorgaande leus is de afgelopen jaren veelgehoord in het woningbouwdebat. Wat mij betreft is het inmiddels een loze kreet. Zeker in Amsterdam Noord wordt vooral niét gebouwd. Ogenschijnlijk schieten de torentjes langs het IJ uit de grond, maar schijn bedriegt. De nu verrijzende bebouwing op Overhoeks en NDSM lag tien jaar geleden al op de tekentafel, dus zo snel ging het niet.
Zelf woon ik in nieuwbouwwijk De Bongerd, tegenover NDSM. Ooit was dit een bedrijventerrein met volkstuinenpark. Het omvat ongeveer 1300 woningen en qua oppervlakte bestrijkt het niet eens de helft van de golfbaan langs de A10 Noord. In 2003 werd het Stedenbouwkundig Plan aangenomen, maar mede door de kredietcrisis viel de bouw stil. In 2009 moest een nieuw bestemmingsplan de vaart erin brengen. Lang verhaal kort: anno 2025 zijn pas 1000 van de 1300 woningen gebouwd. Ontwikkelingscombinatie De Bongerd kreeg het exclusieve recht en maakt geen haast. Tergend langzaam gaat het: als het ene projectje klaar is moet steeds een jaar worden uitgerust voor het volgende projectje ter hand wordt genomen. De open zandvlakte vlakbij mijn voordeur ligt al meer dan twintig jaar braak. Bouwen-bouwen, ho-maar.
Zorgwekkender is dat dit lage tempo inmiddels voor heel Noord geldt. ‘Die 1000 woningen moeten even wachten’ kopte Het Parool laatst over de bouwplannen op de Oranjewerf. Dit plan vlakbij Schellingwoude lag overigens al een jaar of tien te wachten. Nu wordt het verblijf in de ijskast met minstens vijf jaar verlengd. Reden: de gemeente kan geen capaciteit vrijmaken om de plannen uit te werken. Maar capaciteit is prioriteit. Voor de aldaar aanwezige scheepswerf lijkt het misschien geen slecht nieuws, maar met tijdelijke verlengingen van vijf jaar kun je als bedrijf niet veel. Je gaat niet in de locatie investeren of nieuwbouwen, je kunt de plek hooguit op-verbruiken.
Nog zorgelijker is het dat deze pauzeknop eigenlijk over heel Noord wordt ingedrukt. Om uiteenlopende redenen zijn inmiddels bijna alle grote ontwikkelgebieden van Noord gepauzeerd. Bekend is het Cornelis Douwesterrein dat vanaf 2029 zou transformeren in Haven-Stad. Gepauzeerd. Het aangrenzende NDSM-Noord/ Klaprozenweg Noord is al enkele jaren eerder op de pauzeknop gezet. Ook de IJ-oever van Hamerkwartier, nabij Vliegenbos en Meeuwenlaan: on-hold. Last-but-not-least wacht het winkelgebied van het Buikslotermeerplein als 25 jaar op de doorontwikkeling.
Maar liefst vijf flinke projectgebieden – samen groter dan IJburg – die voor onbepaalde stagneren. Dit ontneemt Noord behalve vele duizenden woningen ook duizenden nieuwe banen. Want die geplande wijken zijn wonen-werken, of zouden dat althans moeten zijn. Bestaande plannen moeten wel meer ruimte bieden aan werken. Dat vereist muteren van de plannen – niet pauzeren.
Ondertussen gaat de prioriteit naar ver afgelegen stukjes Amsterdam. De Zuidas mag niet stilvallen, de verbinding met Hoofddorp moet tot stand komen en IJburg moet uit het water verrijzen. First-things-first.
Wie is in Amsterdam eigenlijk die ‘hoofd-pauzeknop’ die Noord constant in de wachtkamer zet? Kan iemand deze persoon uitleggen dat zo’n jarenlange passieve tussenfase investeerders afschrikt? Zo krijg je geen noodzakelijke nieuwe infrastructuur, geen werkgevers met nieuwe banen – het fnuikt de ondernemersenergie.
Noord wordt zwaar benadeeld door dit pauzeringsdrama. Bij deze roep ik meneer of mevrouw Pauzeknop op om minstens twee (maar liever meer) van deze gepauzeerde Noord-projecten van het slot te halen en deze nog eens kritisch door te lichten op ruimte voor werken. In Noord ligt binnen de Ring op vijfhonderd meter van de grachtengordel precies die ruimte die Amsterdam nodig heeft om economisch te groeien. Stop-de-pauzeknop.
