Column Bas Kok | Shopping NDSM
De gezelligste winkelstraat van Noord?
Nou, dit stadsdeel staat niet bekend om z’n gezellige straten. Andere stadsdelen wel. Zuid heeft te veel gezellige straten om op te noemen. Oost heeft de Java-, Van Swinden- en Linnaeusstraat. West heeft de Kinker- en Bilderdijkstraat en tegenwoordig misschien ook wel de Overtoom en Jan Eef. Zelfs het als sfeerloos te boek staande Nieuw-West doet het qua gezellige stadstraat beter – denk aan de Burgemeester de Vlugtlaan en het stukje Slotermeerlaan bij Plein 40-45. Alleen Zuidoost wedijvert met Noord.
Bij Zuidoost is de verklaring duidelijk: de zakelijke stedenbouw van het naoorlogse modernisme beleefde daar z’n hoogtepunt – volgens sommigen dieptepunt. Betonkolossen hadden blinde zijgevels en garageboxen op de begane grond in plaats van winkels. Er kwamen winkelcentra die na vijf uur hermetisch werden afgesloten.
Noord is – althans de helft onder de zeedijk – vooroorlogs, maar kende nooit gezellige stadstraten. De dorpse bouw leidde wel tot schattige pleintjes maar niet tot drukke winkelstraten. Meeuwenlaan, Hagedoornweg, Kamperfoelieweg en Waddenweg bruisen niet. Het zweempje gezelligheid aan het Mosveld en in de Van der Pekstraat haalt het niet bij de bekende straten van andere stadsdelen.
Als klap op de vuurpijl zogen introverte wijkwinkelcentra na de oorlog het leven uit de oude dijken en tuindorpen. Sinds kort herhalen ze dit kunstje bij de nieuwe stadswijken aan het IJ. De Docklandsweg op Overhoeks is qua maatvoering ‘de stad’. Hetzelfde geldt voor de Ridderspoorweg in de Buiksloterham en de straten van NDSM. Serieuze stadstraten met een ‘winkelplint’. Maar zie, er komen geen winkels. Dat is niet alleen vanwege de hoge huren, het komt door gemeentebeleid. In de bestemmingsplannen van de nieuwe stadswijken van Noord is de detailhandel sterk gereguleerd. Zo mag er op NDSM geen drogist, slager, groenteman. Trouwens ook geen vishandel, schoenenwinkel, sleutelmaker of elektronica- of kledingwinkel. Overhoeks en Buiksloterham idem dito. Je vindt daar vooral dure horeca. Met het ‘verbod op winkels’ wil de gemeente de wijkwinkelcentra beschermen. Vanuit welke rationale eigenlijk? In Oud-Zuid pushen ze de klandizie van de Beethoven-, Cornelis Schuyt- of Van Baerlestraat toch ook niet naar het winkelcentrum Rooswijck of Groot Gelderlandplein?
Ik weet zeker dat op Overhoeks of NDSM een heel ander winkelaanbod zou ontstaan dan in Noord-Noord. Couture koop je niet in Banne Centrum maar wel op NDSM. Een juwelier zal geen winkel openen in Molenwijk maar wel op Overhoeks. Inwoners van NDSM zullen vermoedelijk niet vaak naar de Banne of Molenwijk gaan, ze kopen spullen dan liever in de stad of op het internet.
De gemeente creëert met haar overdreven branchering gemankeerde stadswijken. In het rapport Bouwen aan een complete stad kraakte de Rekenkamer Amsterdam-Zaanstad onlangs het voorzieningen niveau van de NDSM-West.
We hebben in Noord voor het eerst wijken met grootstedelijke allure. Die kunnen veel vitaler worden als we die ‘geleide politiek’ voor de Noordse detailhandel opheffen. De Berlijnse muur aan het IJ is jaren geleden gevallen, voer in deze grote stadswijken normaal winkelbeleid zoals in andere wijken binnen de ring. Ja, ik verheug me al op Shopping NDSM.
