Column Bas Kok: Ambacht is kracht
Aan de rand van het zwembad las ik een boek. Terwijl mijn kinderen in een opblaasband spartelden, verdreef ik de luchtigheid van de zomervakantie met serieuze kost. In ‘De Tirannie van Verdienste’ beschrijft de Amerikaanse denker Michael Sandel hoe arbeid de laatste decennia sterk aan waardigheid heeft ingeboet. Elites in westerse landen kijken neer op ambachtsmensen. Onze samenleving beloont hoog opgeleiden royaal en schuift handarbeiders terzijde. Laag opgeleiden zijn verworden tot de minst geliefde maatschappelijke groep. Volgens de filosoof staan ze lager op de maatschappelijke ladder dan andere groepen waar te vaak op neergekeken wordt – obese mensen, gehandicapten en migranten. Sandel hekelt de doorgeschoten ‘meritocratie’ met gierende diploma-inflatie. Verworven competenties worden alleen gewaardeerd als er een universitaire bul aan verbonden is.
Daar in Zuid-Frankrijk moest ik onvermijdelijk denken aan Amsterdam Noord. Ons stadsdeel is een van de Europese hoofdsteden van ambachtelijkheid. De Noordse scheepsbouw, techniek en maakindustrie hadden in de twintigste eeuw een wereldreputatie. Toen vanwege mondiale ontwikkelingen de klad erin kwam, liet de gemeente Noord aan z’n lot over. Zonder herstelwerkzaamheden bespaarde de gemeente in de jaren tachtig tientallen miljoenen waarmee de gaten konden worden gedicht van de bouwkosten van de Stopera. De weggevallen werkgelegenheid aan de IJ-oevers werd gecompenseerd met kantoorbanen in Zuidoost en op de Zuidas. Daar schoten werkloze ambachtslieden natuurlijk niks mee op. Maar Noord zat aan geen enkele onderhandelingstafel voor de tegenwoordig zo vanzelfsprekende schadeloosstelling.
Kunnen we niet met terugwerkende kracht onderhandelen over herstelwerkzaamheden? Laat de stad alsnog met de destijds bespaarde tientallen miljoenen een impuls geven aan de nog altijd beperkte werkgelegenheid in Noord. Investeer in een Noordas of in bijvoorbeeld Made-Up Noord. Dit laatste is een wonderschoon plan voor een ambachtelijke werk- en onderwijsstad. De NDSM heeft er recht op. Zet er met grote gietijzeren letters op: Ambacht is Kracht.
