Zienswijze investeringsnota Buikslotermeerplein

VEBAN heeft op 10 juli onderstaande zienswijze ingediend op de investeringsnota Buikslotermeerplein:

De Vereniging van Bedrijven in Amsterdam-Noord (VEBAN) heeft met belangstelling de Concept Investringsnota voor het Centrumplein Buikslotermeerplein en het Concept Ontwikkelkader voor  winkelcentrum Boven ’t IJ gelezen. We zijn blij met de aandacht die u voor het plein hebt en zijn ook zeer verheugd dat de gemeente en de verenigde eigenaren van het winkelcentrum samen tot een ontwikkelkader zijn gekomen. Het is ongetwijfeld niet eenvoudig en derhalve een prestatie van alle belanghebbende partijen om tot een gezamenlijk plan te komen. VEBAN wenst alle eigenaren, winkeliers en bezoekers een bruisende toekomst van het Buikslotermeerplein.

Volgens VEBAN heeft het Buikslotermeer grote potentie. De ontwikkelingen op en rond station Noord laten die mogelijkheden al zien. De stedelijke ontwikkeling rond de metrohalte draagt prachtig bij aan de ontwikkeling van dit deel van Noord. De ambitie om van het Buikslotermeerplein het Hart van Noord te maken waar mensen winkelen, wonen, werken en ontspannen onderschrijft VEBAN dan ook van harte.

Denk groter: van Hart van Noord naar Poort van Waterland
De stad groeit en dat doet ze voor een heel groot deel in Noord. Tegelijk blijft het woningtekort én de aantrekkingskracht van de metropoolregio verder toenemen. Het is daarom niet meer dan logisch dat Amsterdam economisch, sociaal en infrastructureel steeds meer aansluit richting buurgemeenten ten Noorden van de stad, zoals Waterland, Landsmeer, Oostzaan en Zaanstad. Het Buikslotermeerplein is bij uitstek een plek waar de relatie tot deze buurgemeenten vruchtbaar kan worden gemaakt. Daarom pleit VEBAN ervoor om niet alleen van een Hart van Noord, maar van de Poort van Waterland te spreken.

Denk regionaal in plaats van strikt lokaal.
Maak van het Buikslotermeerplein een prachtige entree van Amsterdam en een uitnodigende poort naar het landelijk gebied: de Poort van Waterland. Nergens in de stad hebben we zo’n mooie aansluiting op het waardevolle groen buiten de ring. En nergens in de stad is zoveel ruimte beschikbaar naast een station van de Noord/Zuidlijn. En nergens hebben we naast een regionaal verkeersknooppunt zoveel betaalbare parkeergelegenheid, een groot winkelcentrum, een bioscoop, een stadsloket en een grote onderwijsinstelling (ROC). Deze plek heeft alles om een belangrijke entree te worden in grootstedelijk en regionaal verband.

Wat betekent dat concreet?

1. Programmeer het oorspronkelijke aantal meters voor kantoren

Amsterdam-Noord heeft niet alleen in absolute aantallen de minste vierkante meters aan kantoorruimte, maar ook in verhouding naar zijn omvang. Dertig procent van het Amsterdamse grondgebied, waar twaalf procent van de bevolking woont, huisvest vier procent van de kantoren. Noord heeft als enige stadsdeel geen volwassen kantorenaanbod, terwijl de omstandigheden een ambitieus plan meer dan rechtvaardigen. Met die omstandigheden bedoelen wij niet alleen de ligging aan de A10 en aan de Noord/Zuidlijn – en daarmee de onmiddellijke bereikbaarheid van Amsterdam Centraal Station, de Zuidas en Schiphol – , de ruimtelijke mogelijkheden die het plein biedt, de reeds aanwezige basis van het stationsgebied met aantrekkelijke hotels, het stadsloket en een onderwijsinstelling, de aanwezigheid van een groot winkelcentrum dat zich de komende jaren zal vernieuwen en ontwikkelen, de culturele mogelijkheden en het groeiend aantal inwoners. We bedoelen daarmee ook de sociale omstandigheden. Noord is het stadsdeel dat van oudsher met bovengemiddelde werkloosheidscijfers kampt. En Noord trekt steeds meer bewoners aan die nu nog met metro en fiets naar andere delen van de stad reizen voor hun werk. Voor huidige en toekomstige bewoners zou Noord veel meer te bieden kunnen hebben.

Daarom pleit VEBAN ervoor om nog eens goed naar de marktconsultatie voor de kantooropgave te kijken. Op basis van die consultatie wordt nu voorgesteld om het aantal vierkante meters voor kantoren naar beneden bij te stellen. Maar die conclusie wordt volgens VEBAN te snel getrokken.

1. Twee partijen hebben een reactie gegeven. De vraag is wat de commerciële focus en expertise van deze partijen zijn. Willen zij vooral woningen bouwen, dan is het logisch dat ze adviseren om de ruimte voor kantoren terug te schroeven.
2. Deze marktpartijen noemen zelf dat de grondprijzen te hoog zijn voor kantoren. Maar de grondprijzen zijn in heel Amsterdam hoog. Stedelijke ontwikkeling vraagt daarom om een economische visie en zo nodig om gericht grondprijsbeleid. Grondprijzen zijn niet in beton gegoten. Ook al wordt vanuit de gemeente vaak beweerd dat de overheid daar niet op mag ingrijpen. Als er maatschappelijke noodzaak is, dan hoeven mededingingsregels niet in de weg te staan om actief grondprijsbeleid te voeren. Als ontwikkelaars aangeven dat het financieel onhaalbaar is om kantoren te realiseren en een gebied heeft voor haar sociaal-economische ontwikkeling behoefte aan deze kantoorpanden, dan verwachten wij van de gemeente een voortvarende houding richting ontwikkelaars (van kantoorpanden) en actief grondprijsbeleid.
3. De bereikbaarheid van een kantorengebied is vanzelfsprekend van het grootste belang. Gek genoeg sneuvelt het plan juist ook op dit criterium. Een belangrijke voorwaarde zou de aanwezigheid van een NS-station zijn. Dit gebied zou daarom op voorhand afvallen. Dat is volgens ons kortzichtig. Dit gebied is zowel per auto als per openbaar vervoer beter bereikbaar dan menig ander kantorengebied in Amsterdam. Vanuit Station Noord reist met in no time naar Amsterdam Centraal, naar de Zuidas en naar Schiphol.
4. Er zouden al kantoorpanden leegstaan op het Buikslotermeerplein en daaruit leidt men af dat er weinig behoefte is aan kantoorruimte. Volgens VEBAN wordt met die redenering de economische ontwikkeling van dit gebied in de kiem gesmoord.
   Het Buikslotermeerplein heeft maar anderhalf autonoom kantoorgebouw: het stadsloket en een deel van het Haakgebouw achter het Olof Palmeplein. Dat laatste pand is verouderd en vertoont vast wat leegstand. Vermoedelijk doelt men daarnaast op ruimtes boven winkels die officieel als kantoor zijn bestemd. En er is leegstand in de plinten. Dat zijn precies de plekken die onaantrekkelijk en ongeschikt zijn voor grotere werkgevers. Deze leegstand wordt nu aangehaald om minder nieuwe kantoorruimte te ontwikkelen, terwijl het juist het argument zou moeten zijn om deze plek nieuw kantoorleven in te blazen. Want er blijkt wel degelijk behoefte aan moderne en goedgelegen kantoorruimte. Dan bedoelen wij volwassen kantoorpanden waar grotere werkgevers hun intrek nemen. Daarbij hoort ook een visie op welke branches aangetrokken kunnen worden met een bijbehorend marketingplan. Het Buikslotermeerplein verkoopt zich nog niet zelf, maar kan met ambitieuze pleitbezorgers, een doordacht plan en een goede marketingstrategie een grote bijdrage leveren aan de sociale en economische ontwikkeling van Noord.

 

2. Lobby voor een culturele publiekstrekker van formaat

 De stad zucht en kraakt onder toenemend toerisme. Voor onze mooie musea in het centrum staan grote delen van het jaar eindeloze rijen. Het stadsbestuur probeert grip te krijgen toeristenstromen, terwijl een museum als NEMO bijvoorbeeld al langere tijd naar ruimte zoekt voor een tweede locatie om hun volwassen publiek te ontvangen. Maar ook een dependance van het Van Gogh-museum in een architectonische trekpleister zou het plein niet misstaan.

VEBAN roept u daarom op een museum of een andere culturele trekpleister van formaat te verleiden om naar het Buikslotermeerplein te komen. Samen met een ‘groene hub’ om per (elektrische) fiets het landelijk gebied te verkennen, geef je een heleboel toeristen een goede reden om het drukke centrum te verlaten en Noord te verkennen: met alle positieve gevolgen voor de horeca en de winkeliers op het Buikslotermeerplein.

Geachte leden van de gemeenteraad, van de stadsdeelcommissie, bestuurders,

Wij vragen u vriendelijk deze overwegingen bij uw besluitvorming te betrekken. Uiteraard hopen wij dat u bereid bent de conceptplannen op deze punten bij te stellen. U zou bijvoorbeeld een onafhankelijk marktonderzoek kunnen laten uitvoeren naar de haalbaarheid van kantoren in dit gebied. Daarbij zou een aanjager – en waarom zou dat niet de gemeente zelf zijn? – die zich als eerste vestigt, een vliegwiel kunnen zijn voor een economisch en cultureel bruisend Buikslotermeerplein.

Wij wisselen uiteraard graag met u van gedachten hierover.

Met een vriendelijke groet,

Rob Post, voorzitter

 

Column Bas Kok | LUSTHOF NOORD

Op NDSM hebben we sinds kort een NDSM Lusthof. Deze tuin van Studio Ossidiana is een kunstwerk dat twee jaar op de werf blijft. Je vindt hem nabij de pont op de plek waar ooit de houten keet van Sexyland stond. Hoewel de lusthof wat hekkig oogt, kun je naar binnen en daar een ogenblik aangenaam verpozen. Pauzetip voor alle NDSM-werkers!

“Maakt groen publieke ruimte betekenisvol?” vraagt het kunstwerk zich af – via de bijgeleverde toelichting. “Wanneer is een publieke tuin toegankelijk en onder welke voorwaarden?”

Mocht je een pauzeboterhammetje eten in de NDSM Lusthof, mijmer dan even over de vreemde positie die groen heeft binnen onze stad. Er kwam begin deze zomer zelfs een referendum aan te pas waarin Amsterdammers konden stemmen of ze voor of tegen de nieuwe Hoofdgroenstructuur waren. Die nieuwe Hoofdgroenstructuur is weggestemd. Een goed signaal om te beseffen dat groen binnen een grote stad niet een thema is dat los staat van andere stedelijke kwesties. Elke grote stad heeft de opgave lusten en lasten een beetje eerlijk te verdelen. Door zaken als werkgelegenheid, kantoorlocaties, grondwaarde en hoogwaardige OV-bereikbaarheid te spreiden over de stad, voorkom je dat de lasten – werkloosheid, armoede, vervuiling – geconcentreerd raken.

Het vreemde is dat er in Amsterdam een pervers verband is tussen groen en economie. Hoe meer groen, hoe armer het stadsdeel. En vice versa: hoe rijker, hoe minder groen. Zuidoost, Nieuw-West en Noord zijn de drie arme stadsdelen en bezitten samen ongeveer 75 procent van de Hoofdgroenstructuur. Centrum, Zuid, West en Oost zijn de vier rijke stadsdelen en hebben samen maar 25 procent.

Boven het IJ woont slechts twaalf procent van de Amsterdammers terwijl we ongeveer vijftig procent van de Hoofdgroenstructuur hebben. Dat klinkt leuk, maar we hebben er niet zo veel aan. Een aardig deel van het Noordse groen is weiland met een zeer lage natuurwaarde. Er staat geen boom en het ‘grasfalt’ stoot meer stikstof uit dan dat het opneemt. Veel Noords groen is ontoegankelijk of nauwelijks bereikbaar.

In de twintigste eeuw heeft de stad Noord gebruikt om overlast gevende zaken te dumpen. Zijn we in deze eeuw wellicht de parkeerplaats van de Hoofdgroenstructuur? In het economisch systeem van Amsterdam heeft groen niet alleen de rol van natuur en recreatie, het is zeker ook een belangrijke (maar ondoorzichtige) bron van inkomsten. Want grond is het grootste economische bezit van Amsterdam. Maar groene grond mag niet onder een bepaalde hoeveelheid Hoofdgroenstructuur zakken. Soms is er een buitenkans, dan kan er vanwege een chique bouwplan in Zuid of Centrum een stukje groen tegen de hoogste grondprijs van Nederland gecasht worden. Op zo’n moment komt het goed uit dat we in Landelijk Noord talloze hectares slapend-groen in-depot hebben. Zoals De Nederlandsche bank haar goudbuffer heeft weggelegd in een onbereikbare bunker op de Utrechtse heuvelrug. Niet aankomen, liever wegblijven daar.

Nee, ik wil landelijk Noord niet bebouwen. Maar laten we er een écht groen en toegankelijk lusthof van maken. Ik zie bosjes met Waterlandse berken en wilgen voor me en ruik de bloemen en kruidenrijke grassen.

 

 

 

Het is heel mooi – en tóch is het niet genoeg, een fietsbrug zonder ov-verbinding

VEBAN heeft 8 juli jl. deze reactie gegeven aan het Financieel Dagblad op de berichten over de financiering van de Oostbrug over het IJ:

De Vereniging van Bedrijven Amsterdam-Noord (VEBAN) is blij met het geld dat wethouder Van der Horst en de Vervoerregio Amsterdam hebben toegezegd voor de Oostbrug over het IJ. VEBAN pleit er desondanks voor om toch nog extra geld te vinden en niet alleen voetgangers en fietsers, maar ook openbaar vervoer over de brug te laten rijden. ‘We krijgen eeuwig spijt als we nu genoegen nemen met deze second best variant’, zegt Rob Post, voorzitter van VEBAN. 

Noorderlingen zijn doorgaans bescheiden. Te bescheiden, vindt Post. Zeker als het om de bereikbaarheid van hun stadsdeel gaat. Moeten Noorderlingen een overvolle pont aan zich voorbij laten gaan? Dan klagen ze niet, maar leggen zich neer bij de gedwongen ‘onthaasting’.  Ook kwam er geen opstand toen metrohalte Sixhaven van de Noord/Zuidlijn bij de eerste financiële tegenvaller van de Noord/Zuidlijn sneuvelde. Terwijl dat nou net de halte was die de ponten had kunnen ontlasten. De halte zou op een later moment alsnog gebouwd worden. Tot nu heeft het college daar bij latere gelegenheden niet voor gekozen. De tweede Coentunnel zorgde niet voor de voorziene twee extra rijbanen, maar vanuit Noord is er slechts één rijbaan beschikbaar.  En iedereen die zich weleens per bus door Noord wil verplaatsen, komt erachter dat grote delen van het grootste stadsdeel gewoon onbereikbaar zijn. En dat terwijl het stadsbestuur ons allemaal graag uit de auto wil hebben. ‘Met alle welwillendheid is dat in Noord gewoon onmogelijk,’ aldus Post.

Na 185 jaar praten moet je je niet neerleggen bij second best
‘Je durft het bijna niet meer te vragen, maar dat zou juist dom zijn,’ zegt Rob Post ‘We wachten er al 185 jaar op. En dan lijkt er ineens een reëel vooruitzicht te zijn op een brug over het IJ. Je eerste reflex is natuurlijk om daar heel blij mee te zijn. En dat zijn we ook, want de financiering is dus een heel eind opgeschoten. Daar verdienen Van der Horst en de Vervoerregio complimenten voor. Toch is het nét niet wat het moet zijn. Alle argumenten pleiten voor een brug over het IJ met een ov-verbinding. We krijgen echt spijt als we dat niet doen. Geen enkel stadsdeel groeit zo snel als Amsterdam-Noord. En die groei gaat de komende jaren door van 100.000 inwoners nu naar 150.000 in Noord, en ook de buurgemeenten ten Noorden van Amsterdam groeien. Deze brug zou daarmee ook een belangrijke verbinding met Waterland, Purmerend, Landsmeer, Oostzaan en Zaanstad kunnen worden. Het college geeft zelf dat argument en zou daarom met een ov-verbinding over het IJ zo veel meer mensen uit de auto kunnen halen. Nu wordt het een mooiweerroute voor e-bikers. Maar in de winter en bij slecht weer zoeken mensen toch een alternatief. Laat dat alternatief het OV zijn. VEBAN roept Van der Horst, die overigens ook stadsdeel Noord in haar portefeuille heeft, op om ook met het Rijk te spreken over een financiële bijdrage. Ter vergelijk: de brug in Rotterdam naar Zuid ligt er in 2033 en kost 1,3 miljard euro. Het Rijk betaalt daaraan mee: € 634 miljoen. Daar gaan ook auto’s en een tramlijn over. Dit alles om 35.000 woningen mogelijk te maken. ‘Je kunt het maar één keer goed doen,’ zegt Post.

De fietsbrug die Noord en Oost met elkaar moet verbinden kost circa 300 miljoen euro. Oostbrug Artist Impression Beeld Gemeente Amsterdam