Column Bas Kok: Kunnen we het dak op?

De bedrijvigheid in Noord staat onder druk – vooral die van het lawaaiige type. Industrie- en bedrijventerreinen als Buiksloterham, NDSM, Vuurwerker- en Klaprozenweg en Hamerkwartier maken plaats voor gemengde stadswijken. Noord heeft straks binnen de Ring geen groot bedrijventerrein meer waar met veel geluid geproduceerd mag worden. Buiten de A10 evenmin, niemand wil van Landelijk Noord een industrieterrein maken.

Ten westen van NDSM hebben we, als laatste Mohikaan, het Cornelis Douwesterrein. Dit is de vroegere reparatiewerf van NDSM waar onder meer scheepswerf Damen zit. Op de laatste lege kavels daar bouwen we nu panden voor de grootschalige lichte industrie. Zit de bedrijvigheid daar voorlopig goed?

Nee. Een jaar of tien geleden is Cornelis Douwes onderdeel geworden van de Haven-Stad-plannen. Dit stuk IJ-oever wordt zonder twijfel de blikvanger – de enige Haven-Stad-kade aan de zonzijde van het IJ. Niet al te lawaaiige en schone bedrijven kunnen er blijven maar grotere bedrijven niet. Damen heeft bijvoorbeeld te horen gekregen dat er woningen komen op hun terrein. De scheepswerf maakte een prachtig alternatief plan waarin zij de werf combineren met wonen. Hopelijk is het haalbaar.

Diesel-vrachtwagens mogen al een tijdje niet meer binnen de ring. Cornelis Douwes heeft een uitzondering gekregen – maar die gaat een keer eindigen. Onlangs werd bekend dat de bouw van Haven-Stad op het Cornelis Douwes-deel jaren eerder kan starten. Dit vanwege het vertrek van twee grote vervuilende bedrijven in de tegenoverliggende Houthavens.

Het Cornelis Douwesterrein is daarmee een van de meest curieuze stedelijke ontwikkelingen van Amsterdam. Sommige kavels moeten nog worden afgebouwd terwijl de geplande bedrijfsbestemming al achterhaald is. Lijkt op de Stelling van Amsterdam die we als waterverdediging aanlegden terwijl we wisten dat het gevaar van vliegtuigen zou gaan komen. Stoïcijns bouwen we op Cornelis Douwes een soort Noord-van-de-20^e-eeuw na. Dichte dozen met afgehekte terreinen. Best mooie architectuur trouwens maar qua opzet net zo over datum als de oude industrieterreinen van Noord. Zodra de gemeente de uitzondering voor dieselwagens opheft, is de stekker uit dit grootschalig bedrijventerrein.

Gelukkig is een deel van de huidige bedrijven stil, schoon en onafhankelijk van dieselwagens. De kleinschalige, ambachtelijke maakindustrie heeft bovendien een alternatief in het schitterende plan van Made Up North op NDSM. Maar de grootschalige bedrijvigheid in Noord heeft een reddingsplan nodig. Houthandels, productieslagerijen, steigerbouwers, kroketfabrieken en bakkerijketens hebben recht op een plek in Noord die voor vrachtverkeer goed bereikbaar is. Waar grotere en lawaaiige bedrijven niet tot last zijn en op een locatie die wél blijvend is.

Ik adviseer ze de vlucht vooruit. Hoewel Noord vrijwel geen ruimte meer heeft, is de oplossing eenvoudig. Dubbelgebruik van het Coentunnelcircuit. Tussen die wirwar van wegen en erboven liggen vele hectares ongebruikte grond. Ongeveer 500.000 vierkante meter, groter dan het Hamerkwartier. Genoeg plek voor de bedrijven die straks Cornelis Douwes en de resterende Noordse bedrijventerreinen moeten verlaten. Passend in de gemeentelijke wens tot verdichting. Op dit lawaaiige stukje Nederland is geluid nou eens geen probleem. Bouw in die loze ruimtes, aan taluds en soms óp de wegen een nieuw bedrijventerrein. Vrachtverkeer hoeft Noord niet meer in. Dit bedrijventerrein is tevens een geluidswal – het neemt dus meer herrie weg dan het toevoegt. Geen planoloog die er ooit een woonwijk wil gaan bouwen. Ondernemers van Noord, vraag de gemeente: kunnen we het dak op?