Debat over ruimtelijke ontwikkelingen Zaan-IJoever
Hoe kan de (maak)industrie behouden blijven én de stad vitaal blijven? Deze vraag stond centraal bij het debat dat georganiseerd werd door Babel Zaans Architectuurplatform en Arcam op woensdagavond 4 oktober 2023.
Zowel voor Zaanstad als voor Amsterdam zijn de haven en bijbehorende bedrijvigheid langs de IJoever en de Zaan al eeuwenlang van economische en maatschappelijke betekenis. Ze zijn “een katalysator voor stedelijke ontwikkeling”, schrijven de organiserende organisaties. Ondertussen speelt in beide steden ook een grote woningbouwopgave. Hoe voorkomen we dat het wonen het werken verdringt? En hoe komen het maken en het werken in deze ‘maakregio’, zoals de organisatoren dit gebied noemen, het beste tot hun recht? Dit zijn zeer urgente vragen, volgens VEBAN. “Ik ben blij dat ook Babel en Arcam aandacht vragen voor de maakindustrie langs de Zaan-IJoever”, aldus Rob Post, voorzitter van VEBAN.
Het pleidooi van VEBAN voor behoud van ruimte voor (maak)bedrijven krijgt zo langzamerhand voet aan de grond bij bestuurders en beleidsmakers. De Amsterdamse wethouder voor Ruimtelijke Ontwikkeling, Reinier van Dantzig, gaf een reactie op de trendbeschrijving van Cees Jan Pen die pleitte voor meer regie vanuit het Rijk om maakindustrie in en rond steden te behouden. Die bedrijven zijn kwetsbaar geworden in de strijd om de ruimte. “Je zal nu maar ondernemer zijn”, aldus Pen.
Van Dantzig blikte in zijn reactie vooruit op de Ontwikkelstrategie 2035 die volgend jaar gepubliceerd wordt en gaf aan dat deze strategie minder eenzijdig op woningbouw gericht zal zijn dan de huidige Ontwikkelstrategie 2025. Hij zoekt naar een beter evenwicht tussen wonen, leren, recreëren én werken. Ook noemde hij het belang van de (maak)industrie en een arbeidsmarkt voor praktische beroepen voor een vitale stad.
Ook vertelde wethouder Van Dantzig dat de Vervoersregio Amsterdam een hoogwaardige openbaar vervoer-verbinding (HOV) onderzoekt tussen Amsterdam en Zaandam. Daarmee zou een langjarige wens van VEBAN in vervulling gaan. VEBAN pleit voor een bovengrondse lightrailverbinding die Amsterdam-Noord vanaf de Van Hasseltweg, via halte Noorderpark van de Noord/Zuidlijn en over de Klaprozenweg met Zaandam verbindt. Daarmee zou het oostelijke en vooral het westelijke deel van Amsterdam-Noord ontsloten worden, waar bijvoorbeeld bedrijventerrein Cornelis Douwes nu nog nauwelijks met openbaar vervoer te bereiken is.
Arnoud Verhage sprak namens ondernemend Amsterdam (ORAM) een mooie column uit die ons uit het hart gegrepen is. Waarom wordt wonen hoger aangeschreven dan werken, vroeg hij. Hij pleitte ervoor om op strategische locaties, zoals in de haven en op bedrijventerreinen, meer ruimte voor werken te reserveren. Daarbij refereerde hij ook aan een recent verschenen rapport van het Planbureau voor de Leefomgeving. Daarin stellen de onderzoekers dat voor de circulaire ambities van de overheid aanzienlijk meer ruimte gereserveerd moet worden voor bedrijven. Om circulair te kunnen produceren hebben bedrijven meer vierkante meters nodig en ook meer milieuruimte. Ook in het licht van duurzaamheidstransities is het volgens ORAM en VEBAN van vitaal belang dat de ruimte voor (maak)industrie letterlijk op de kaart wordt gezet.
Fotografie: Babel, Zaans Architectuurplatform. Van links naar rechts:
– Wessel Breunesse, wethouder Zaanstad
– Reinier van Dantzig, wethouder Amsterdam
– Cees-Jan Pen, lector en gespreksleider