Column Bas Kok | BUIKSLOTERMEERPLEIN: ambitie kan hoger
19 juni
De nieuwe plannen* voor het Buikslotermeerplein liggen ter inzage. Het recent opgeleverde Noordplein – met z’n horeca en waterspuwertjes in het midden – en de diagonale bioscoopboulevard hebben al een begin gemaakt. Toch begint de transformatie van het Buikslotermeerplein straks pas echt. Dan bedoel ik het totale plein, vanaf het Olof Palmeplein tot aan het stadsdeelkantoor.
Het Centrumplein – het grasveld tussen de Pathé en de Bowling – krijgt stevige bouwblokken. Bovenop de voormalige V&D en de Jumbo komen torens van zo’n zeventig meter. Da’s een aardige hoogte, al is hier een maximale hoogte van 146 meter toegestaan. Mij is niet helemaal duidelijk waarom er niet één echt hoog baken komt terwijl dat elders in Amsterdam (Oost, Zuidoost, Zuidas) op vele plekken wel het geval is.
Het winkelcentrum zelf ondergaat straks een metamorfose. Eindelijk, het heeft daar te lang stilgestaan. Het stratenpatroon van winkels blijft intact, de winkelpuien en etalages worden groter en hoger. Boven de winkels komen woningen, er staan straks zeker tien torens op. De woningbouwambitie van ongeveer 3000 woningen is hoog, wat iedereen alleen maar kan toejuichen.
Mijn eerste reactie is positief. Het winkelgebied wordt gemengd met wonen en horeca. Dit zal een grote impuls geven. Maar op twee andere vlakken mis ik die hoge ambitie: cultuur en werkgelegenheid. Ooit zou er een multifunctionele dome bij het Buikslotermeerplein komen. Ook was er een plan de Jaap Edenbaan te verhuizen naar de voormalige ‘sportdriehoek’, de plek waar nu het Groene Veld is met de ADM-krakers. De Ziggo-Dome kwam in Zuidoost terecht, de ijsbaan bleef op een matig bereikbare plek in de Watergraafsmeer. Het lijkt alsof daarmee de ambitie sneuvelde voor een regionale of nationale trekpleister op het Buikslotermeerplein.
Qua cultuur is er naast de bios een cultuurgebouw op kavel A6 gereserveerd. Hier worstelt men al jaren met het van de grond krijgen van initiatieven. Het Museum of Dance Music zou gaan over de nachtcultuur en elektronische muziek. Stadspodium Noord is een theatergezelschap gericht op taal, schrijvers en het gesproken, geschreven en gespeelde woord. Tja.
Waarom trakteren we het Van Gogh-museum niet op een twee keer zo grote behuizing? Of anders het Stedelijk Museum? Deze trekpleisters bezorgen nu overlast in Zuid. Laat die dagelijkse stroom van duizenden bezoekers op de daarvoor bestemde metrolijn stappen. Vanaf CS zijn ze in vier minuten op het Buikslotermeerplein, terwijl het vanaf CS ruim een kwartier duurt met de tram naar noordkant Museumplein.
En waar is de ambitie qua werkgelegenheid? Noord raakte in de jaren tachtig van de vorige eeuw een groot deel van haar werkgelegenheid kwijt. Er verdwijnen nog steeds bedrijventerreinen inclusief banen, Noord kampt nog altijd met werkloosheid. Kantoren en schone ambachtelijke bedrijvigheid kunnen dat vervangen. Maar serieuze kantoorlocaties omringen elk station in de stad behalve die twee stations van Noord. Het enige kavel voor een flink aantal vierkante meters kantoorvloer is last-minute uit de plannen geschrapt.
Nu komen er wat kantoorsnippers in de ‘plinten’. Tandartsen, fysio’s, opvoedkundige bureaus, administratiekantoren enz. Zo komen er nooit grote werkgevers naar deze toplocatie. Terwijl we de kantoorruimte eenvoudig in de plannen kunnen behouden als we twee torens op het Centrumplein niet afknotten op 70 meter maar de toegestane 146 meter gunnen. Dat krijgt het Centrumplein een skyline met smoel. Het Buikslotermeerplein ligt op vijf minuten van de grachtengordel, een kwartier van Zuidas en een half uur van Schiphol. Een stukje Amsterdam binnen de A10 met zo’n sublieme bereikbaarheid mag niet alleen lokale ambities tonen. Laten we een maatje groter denken.
*De plannen voor het gebied tussen Stadsloket Noord en het winkelcentrum liggen vanaf 17 juni tot en met 28 juli ter inzage. De gemeenteraad zal vermoedelijk eind 2024 hierover een besluit nemen.
Buikslotermeerplein: stap voor stap levendiger en groener – Gemeente Amsterdam
